Anemija je bolest manjka eritrocita i hemoglobina u krvi. Posledica anemije je smanjeno snabdevanje tela kiseonikom, što dovodi do umanjene efikasnosti celokupnog organizma, letargije, slabosti, oslabljenog apetita…

Tekst: dr vet. med. Klara Ćurčin iz veterinarske ambulante „Intervet” za magazine “Mačka”, Foto: Shutterstock

Da bismo objasnili šta je to anemija, trebalo bi najpre da znamo da psi kao vrsta pripadaju toplokrvnim bićima i da, kao i kod ljudi, u njihovim krvnim sudovima, po celom telu, cirkuliše krv. To kretanje tečnosti kroz krvne sudove omogućava najvredniji mišić u telu – srce.

Uloga krvi i krvni elementi

Neophodno je da krv konstantno cirkuliše, jer ona ima mnogo uloga u telu jedinke. Jedna od najbitnijih uloga krvi u telu jeste transportovanje raznoraznih materija. Krv se sastoji iz nekoliko segmenata, ali nas u ovom slučaju interesuju krvni elementi. Krvne elemente čine trombociti ili krvne pločice, leukociti ili bela krvna zrnca, i eritrociti ili crvena krvna zrnca. Najbitnija uloga eritrocita je transport kiseonika do svake ćelije u telu, koji tako omogućavaju funkcionisanje čitavog organizma. Zato je broj crvenih krvnih zrnaca u krvotoku veoma bitan.

Šta je to anemija?

Šta je zapravo anemija ili, srpski rečeno, malokrvnost? Bazična definicija anemije je manjak broja eritrocita ili manjak hemoglobina, ili oba, u krvotoku. Anemija zapravo nije bolest u pravom smislu, već posledica različitih bolesti. Posledica anemije je smanjeno snabdevanje tela kiseonikom, a samim tim sledi umanjena efikasnost celokupnog tela, šta može dovesti do različitih posledica. Nije loše znati koji je normalan broj crvenih krvnih zrnaca kod pasa. U zavisnosti od škole mišljenja, taj broj varira u nekim malim procentima, ali generalno se kreće između 5,4 i 7,8 x 10⁶ po mikrolitru. Naravno, ovaj broj varira i zavisi i od starosti, fizičkog stanja psa i slično.

Uzroci malokrvnosti

Anemija je jedna od najčešćih hematoloških abnormalnosti koje se primećuju u praksi. Uzroke anemije možemo podeliti u tri glavna:

• gubitak krvi krvarenjem, čiji uzroci mogu biti različitog karaktera npr. trauma, spoljni (buve, krpelji) ili unutrašnji paraziti, tumori gastrointestinalnog ili urinarnog trakta, ruptura slezine, poremećaj koagulacije;
• gubitak eritrocita razgradnjom elemenata uzrokovan je urođenim manama, imunološkom razgradnjom, infekcijom (babezioza, leptospiroza), hemijskim ili toksičnim materijama, mehaničkom fragmentacijom (srčani crv, diseminirana intravaskularna koagulopatija);
• smanjena proizvodnja crvenih krvnih zrnaca je posledica smanjenja proizvodnje ćelija u koštanoj srži ili nedostatka gradivnih materija (gvožđe, vitamin B12, folna kiselina).

Simptomi

Simptomi anemije su uopšteni: letargija, slabost, smanjen apetit, otežano disanje, bledilo vidljivih sluzokoža, ponekad čak i šum na srcu. Kada simptomi nisu izraženi, anemija se otkriva pri rutinskom hematološkom pregledu.

Sistematski pregledi

Generalno, tokom života psa preporučuju se makar tri sistematska pregleda koja istovremeno sadrže i analizu krvi, a to su pedijatrijski, odrasli i seniorski sistematski pregled. Mada, trebalo bi uraditi i godišnju analizu krvi, i to bi vlasnici trebalo da posmatraju tako kao što na pet do sedam godina urade svoju krvnu sliku. Preporuka je i da se uradi analiza krvi i pre svake hirurške intervencije i kod dijagostikovanja akutnih ili hroničnih bolesti. Osnovna dijagnostikovanja anemije je određivanje broja crvenih krvnih zrnaca, kao i njihov izgled, veličina, ispunjenost hemoglobinom.

Dodatne analize

U slučaju da osnovna terapija ne daje rezultat, preporučuju se dodatne analize koje obično rade specijalističke laboratorije i onda se na osnovu tih rezultata određuje specifična terapija.

Terapija anemije je različita, naime, kao što sam već pomenula, anemija zapravo nije bolest već simptom ili posledica osnovne bolesti. Zato je važno da se otkrije šta je pravi uzrok anemije, jer se jedino lečenjem uzroka stvara mogućnost za otklanjanje posledice, u ovom slučaju anemije. Trebalo bi zato voditi računa o redovnoj zaštiti od buva i krpelja, koji aktivno sisaju krv, ili preduprediti krpeljsku groznicu, čiji uzročnik razara eritrocite u fazi razmnožavanja. Kada se otkloni osnovna bolest koja je prouzrokovala malokrvnost, prilazi se lečenju anemije iz više pravaca – stimuliše se koštana srž da proizvodi nove eritrocite i, naravno, dodaje se dovoljno gradivnih materija od kojih će se napraviti nova ćelija.

Transfuzija

U slučaju akutne anemije, jedini način da privremeno damo životinji vremena za oporavak jeste transfuzija krvi, koja se sprovodi na isti način kao kod ljudi. Donor, tj. davalac mora biti „zdrav i prav”, i pri tome se mora obaviti mnogo analiza kako bi se isključio mogući prenos neke bolesti.

Preventiva

Preventiva anemije je jednostavna – kvalitetan život jedinki daje dobru krvnu sliku. Pravilna ishrana, zaštita od spoljnih i unutrašnjih parazita, redovna vakcinacija i dovoljno aktivnosti u spoljnoj sredini garantuju zdravu jedinku.

Rase i anemija

Kao kuriozitet, trebalo bi napomenuti da postoje različite vrste anemije i neke pravilnosti kod njenog javljanja. Neregenerativna anemija, na primer, češće pogađa ženke srednjih godina. Hemolitička anemija je rasna karakteristika koker španijela, špringer španijela, minijaturnih pudli, irskih setera, patuljastog šnaucera, dobermana, bišona.