U prethodnom tekstu obradili smo temu vezanu za pripremu vaših ljubimaca za operativni zahvat, dali smo vam niz saveta šta vi kao vlasnik ljubimca možete da učinite kako bi operativni zahvat bio bezbedniji i manje traumatičan kako za pacijenata tako i za vas, vlasnika koji iskreno saoseća i brine za ishod operacije, stoga ćemo vas upoznati sa postupcima i procedurama kojima se podvrgava vaš ljubimac od momenta kada ste ga doveli u veterinarsku ustanovu gde će biti izveden hirurški zahvat. U većini ozbiljnih veterinarskih ustanova, pre preuzimanja vašeg ljubimca, bićete upoznati sa svim rizicima koji prate uvođenje u anesteziju kao i samim hirurškim zahvatom, te će vam dati na potpis dokument kojim potvrđujete vašu saglasnost sa prethodno navedenim.
Piše: Dr sc.vet.med. Siniša Gatarić
Prvo, nakon anamneze koja je uzeta od vlasnika, pristupa se opštem kliničkom pregledu pacijenta. U anamnezi pored svih neophodnih podataka o pacijentu (pasmina, pol, dob, temperament, predhodne bolesti) posebno se vodi pažnja o informaciji da li je vlasnik sproveo neophodno vremensko uskraćivanje hrane i vode. Ako hrana (6-8 sati) i voda (2-4 sata) pre operacije nisu uskraćeni, tokom uvođenja u anesteziju, prilikom izvođenja hirurškog zahvata ili buđenja iz anestezije može doći do regurgitacije želudačnog sadržaja (povraćanja). Povraćanje može izazvati niz komplikacija u slučaju da se regurgitovani sadržaj aspirira (gušenje pacijenta ili kasnije nastanak pneumonije zbog aspiriranog odnosno udahnutog sadržaja u pluća).
PROČITAJ JOŠ
Potom se utvrđuje telesna masa kako bi se mogle odrediti tačne doze medikamenata koji će biti primenjeni u premedikaciji, indukciji u anesteziju (uvođenje u ansteziju) kao i održavanju same anestezije. Opšti klinički pregled treba da nam da sliku o zdravstvenom stanju pacijenta, pre svega o stanju kardiovaskularnog i respiratornog sistema, nervnog sistema te stanju jetre i bubrega. Na osnovu dobijenih rezultata utvrđujemo potrebu primene određenih medikamenata i postupaka pre uvođenja u anesteziju kao i tokom same operacije.
Opšti klinički pregled podrazumeva:
– utvđivanje triasa (puls, temperatura, frekvenca disanja);
– pregled sluznica, kože i limfnih čvorova;
– auskultacija srca i pluća;
– EKG i po potrebi RTG, CT;
Potom se uzima krv za laboratoriske analize (krvnu sliku i biohemijsku preanestetik analizu), takođe, najčešće se prilikom uzimanja krvi uspostavlja i stalni venski put (postavljanje braonile u venu). Svrha uspostavljanja stalnog venskog puta je mogućnost po potrebi, brze i sigurne, aplikacije neophodnih medikamenata (infuzija, transfuzija, anestetika, premedikacija, antibiotik i reanimacija). Nadalje, laboratoriske analize nam daju dodatne informacije o zdravstvenom stanju pacijenta i potencijalnim rizicima tokom anestezije i hirurškog zahvata. Pregledom krvne slike utvrđuje se stanje krvnih ćelija (eritrocita, leukocita i trombocita) i hematokrita (parametar koji predstavlja postotak zapremine eritrocita u ukupnoj zapremini krvi). Na osnovu krvne slike možemo da utvrdimo da li je pacijent anemičan, dehidriran (te samim time postoji li potreba za nadoknadom tečnosti ili transfuzijom), prisustvo zapaljenskih procesa i sposobnost koagulacije krvi (zgrušavanje krvi). Preanestetik biohemiska analiza nam daje uvid u funkcionalno stanje jetre i bubrega kao glavnih organa preko kojih se vrši metabolisanje i eliminacija iz organizama anestetika i drugih medikamenata.
Na osnovu opšteg kliničkog pregleda i laboratoriskih analiza pristupa se:
– Proceni rizika anestezije kojom se utvrđuju odstupanja koja mogu uticati na delovanje i izlučivanje anestetika, te se određuje vrsta anestezije koja će biti primenjena. Sva uočena odstupanja se pokušavaju ispraviti, a ako to nije moguće operacija se odlaže.
– Proceni rizika operacije koji se zasniva na proceni opšteg stanja pacijenta, proceni rizika anestezije i rizika samog hirurškog zahvata. Ova procena nam je veoma bitna za prognozu ishoda operacije.
Ako su procene rizika anestezije i operacije zadovoljavajuće, pristupa se medikamentoznoj pripremi (premedikacija) pacijenta za uvođenja u opštu anesteziju. Pacijent se može uvesti u anesteziju i bez premedikacije, ali primenom antiholinergika (parasimpatikolitika), trankvilizanata, sedativa, hipnotika i analgetika olakšava se postupanje sa pacijentom, umanjuje se strah, smanjuje slinjenje i sekrecija, sprečava se bradikardija i regurgitacija želudačnog sadržaja kao i smanjuje potrebna doza anestetika.
Nakon svega navedenog vaš ljubimac je speman za uvođenje u anesteziju i izvođenje operacije.
Dr sc.vet.med. Siniša Gatarić Fakultet veterinarske medicine Univerziteta u Beogradu završio je 1994. godine. Na istom Fakultetu magistrirao je iz oblasti veterinarske hirurgije, a zatim odbranio i doktorsku tezu. Autor je nekoliko desetina stručnih i naučnih radova. Obavljao je funkciju predsednika Veterinarske komore RS, bio direktor DJP “Veterinarske stanice Prnjavor”, pomoćnik ministra za veterinarstvo u Ministarstvu poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede RS, načelnik opštine Prnjavor, član Izvršnog komiteta UN u Ženeva za održivi razvoj u obrazovanju… Od 2021. godine radi u AD “Veterinarska stanica Prnjavor” kao stručni konsultant za hirurgiju. Stanica je osnovana 1952. godine i pune 73 godine bez prekida pruža usluge zdravstvene zaštite i terapije, a danas ima i gruming kabinet i pet šop sa apotekom.
