Na kardiološke probleme ukazuje niz simptoma od čijeg pravovremenog otkrivanja i lociranja zavisi trajanje i uspeh lečenja. Na ovu vrstu bolesti sumnja se ukoliko se kod životinje javi vidno umaranje životinje, slabljenje, kašalj, otežano disanje, iznemoglost ili sakupljanje tečnosti u grudnom košu ili trbušnoj duplji…

Izvor: magazin “Pas”, Foto: Shutterstock

Mnoge će iznenaditi podatak da kod čak deset odsto svih kućnih ljubimaca koji se zbog narušenog zdravlja nađu kod veterinara, budu otkriveni problemi sa srcem i krvnim sudovima. Posebno zabrinjava činjenica da su simptomi bolesti kardiovaskularnog sistema poslednjih godina sve učestaliji kod većine rasa pasa. To svakom vlasniku životinje nameće obavezu da redovno kontroliše opšte zdravstveno stanje svog ljubimca i da posebnu pažnju posveti ovom segmentu njegovom organizma.

Sve više obolelih pasa

Porast kariovaskularnih oboljenja kućnih ljubimaca poslednjih decenija objašnjava se na više načina. Psi (kao i ostale životinje koje žive u neposrednoj blizini čoveka) danas žive znatno duže u odnosu na pre dvadesetak godina. Razlog za to je bolja njega i povećana briga vlasnika za ljubimce, ali i razvoj svesti o potrebi pravovremenog pružanja zdravstvene zaštite životinja. Bolesti srca i kardiološkog trakta uslovljene su sve učestalijim držanjem čistokrvnih pasmina, što neminovno ima i negativne posledice, kao što je porast naslednih osobina i genetskog predodređenja za niz oboljenja. Treba spomenuti i značajan napredak u dijagnostičkim postupcima, koji je pomogao u lakšem otkrivanju simptoma gotovo svih bolesti.

Simptomi

Na kardiološke probleme ukazuje niz simptoma od čijeg pravovremenog otkrivanja i lociranja zavisi trajanje i uspeh lečenja. Na ovu vrstu bolesti sumnja se ukoliko se kod životinje javi vidno umaranje, slabljenje, kašalj, otežano disanje, iznemoglost ili sakupljanje tečnosti u grudnom košu ili trbušnoj duplji… Da nešto nije u redu može da se posumnja i na osnovu plave boje jezika, čestih nesvestica ili posrtanja. Na oprez opominje i činjenica da srčane mane često mogu da postoje i bez spoljnih manifestacija.

Bolesti srca

Podela bolesti srca složena je, ali ugrubo se mogu razvrstati po tome da li su urođene ili stečene, ali i po tome da li su „stradali” srčani mišić, srčani zalisci ili je reč o poremećaju srčanog ritma. Prilikom upoznavanja s radom kardiološkog sistema kod pasa važno je imati na umu razliku između bolesti s jedne, i srčane slabosti s druge strane. Bolesti srca su nepravilnosti u građi i funkciji srca, dok je srčana slabost stanje u kome pumpa nije u mogućnosti da transportuje odgovarajuću količinu krvi kroz krvni sistem pod pritiskom koji omogućava normalan život ljubimca.

Zalisci

Veterinari ukazuju da bolesti srca ne moraju uvek da dovedu i do srčane slabosti. Primer najučestalije bolesti srca kod pasa – mitralne endokardioze – to i potvrđuje. Reč je o degenerativnoj promeni na zaliscima koji odvajaju levu srčanu komoru od leve srčane pretkomore. Sreće se vrlo često kod pasa malih rasa starije životne dobi. Gotovo tri četvrtine ove populacije je obolelo, ali promene na zaliscima često su neznatne i uopšte nisu od značaja za opšte zdravstveno stanje životinje. Iako oboleli pas po pravilu ima šum na srcu, to se ne smatra simptomom srčane slabosti zbog koje ga treba lečiti.

Genetika

Kod mlađih ljubimaca u najvećem broju slučajeva prisutne su urođene nepravilnosti u građi srca. Najčešće genetske bolesti su patent ductus arteriosus (PDA), suženje plućne arterije, suženje aorte… Izražene su i rasne predispozicije na određene bolesti. Pudle i koker španijeli tako imaju izbiljne predispozicije za PDA. Kod odraslih ljubimaca, posebno u poodmaklom uzrastu, javljaju se stečene bolesti srca većinom uslovljene degenerativnim promenama na zaliscima.

Najčešča bolest

Bez obzira na to, svakako najčešća bolest srca kod pasa jeste miksomatozna degeneracija mitralnog zaliska, odnosno nesposobnost zaliska da se zatvara. Koliko je ovo ozbiljno oboljenje svedoči činjenica da ova vrsta poremećaja uslovljava nepravilan protok krvi kroz srce, što u krajnjem slučaju dovodi do zatajenja rada ovog organa. Najčešće se javlja kod malih rasa, poput kavalier španijela, pudla, patuljastih šnaucera, jorkširskih terijera… Uzrok ovih promena nije sasvim otkriven i definisan, ali se smatra da je nasledni faktor vrlo važan.

Put razvoja ove bolesti uglavnom je poznat. Kod većine životinja u početku nema simptoma, ali s njenim napretkom javlja se kašalj različitog intenziteta, umor, ubrzano disanje, ali i nesvestica kao posledica otežanog rada srca i nedostatka kiseonika. Zbog svoje prirode i mogućih posledica, vrlo je važno rano otkrivanje bolesti, jer je uz adekvatnu terapiju moguće ljubimcu obezbediti kvalitetan i dug život, bez obzira na intenzitet oboljenja.

Rase i bolesti srca

Psi, naročito srednjih i velikih rasa srednjeg uzrasta, kakvi su nemački ovčari i bokseri, skloni su infektivnom endokarditisu – bolesti srčanog zaliska. Klinički znaci ovog oboljenja nisu specifični, ali može se javiti šepanje, smanjen apetit ili teško disanje. Nije retkost ni takozvana dilatativna kardiomiopatija, od koje strada srčani mišić. Prateća pojava ove bolesti je proširenje srca i postepeno nestajanje sposobnosti kontrakcije srčanog mišića. Najčešće se beleži kod odraslih velikih pasa poput dobermana, nemačkih doga ili boksera. U početnoj fazi ni ova bolest nema izražene simptome koje vlasnik može da primeti golim okom, ali kasnije se po pravilu javljaju znaci slabosti srca poput umora i teške iznemoglosti, a moguća je i iznenadna smrt.

Druge bolesti

Posebna opasnost leži u tome što mnoge druge organske bolesti posredno ili neposredno deluju na rad srca i funkciju krvnih sudova. Otkazivanje bubrega i smanjena ili pojačana funkcija štitne žlezde čine samo neke primere takvih stanja. Kod životinja s ovim problemima najvažnije je prepoznati ih i na pravi način razgraničiti uzrok od posledice. Zbog toga, kardiovaskularne bolesti ljubimaca svaki put predstavljaju i mali ispit za veterinare, koji moraju da otvore četvore oči prilikom potrage za pravom dijagnozom i terapijom.

Dijagnostika

Traganje za tačnim uzrokom bolesti kreće se uhodanim veterinarskim putanjama koje vode od kliničkih pregleda i rendgenološkog snimanja. Ultrazvučni pregledi danas su nezaobilazni u dijagnostici i stepenovanju bolesti srca, i od velikog su značaja za ocenu učinka terapije. Elektrokardiografska pretraga dragocena je prilikom utvrđivanja obima poremećaja srčanog ritma. Iako je i prostim osluškivanjem pacijenta moguće ustanoviti prisutnost nepravilnosti u ritmu srca, tek ispravnim snimanjem i analiziranjem EKG zapisa postavlja se ispravna dijagnoza tipa aritmije i odmeravanje terapije.

Pejsmejker

Životinjama u Evropi, a sve češće i kod nas, godišnje bude ugrađeno nekoliko stotina pejsmejkera. Svakodnevno se obavljaju interventni kardiološki zahvati poput balonske valvuloplastike, ugradnje okludera u srce ili krvne sudove ljubimaca. Angiografije, holter-pretrage, odnosno ultrazvučna skeniranja srca nezaobilazne su metode u dijagnostici. Stručnjaci, međutim, napominju da treba biti realan, jer najveći broj pacijenata sa simptomima kardioloških problema obično nije u stanju koje zahteva složene i dugotrajne hirurške zahvate.

Rase koje su podložne bolestima srca

Maltezeri

Pomeranci

Šetlandski ovčari

Njufaundlenderi

Zlatni retriveri

Bokseri

Rotvajleri

Engleski španijeli

Samojedi

Nemački ovčari

Bišoni

Engleski buldozi

Jorkširski terijeri

Koli

Labradori

Pudle

Koker španijeli

Mastifi

Mini šnauceri

Vesti